Encoder nedir? Ve hangi türleri vardır
Encoder nedir? Encoder elektronmanyetik bir parça olan encoder analog yada dijital sinyal oluşturmaya yarayar. Motorlarda genellikle manyetik ve mekanik türleri kullanır. Bu sinyal oluşturucular motorlarda sinyal oluşturması için motor miline bağlanırlar. Bu sayede motor mili her döndüğünde hassas ve doğru bir şekilde sinyal oluştururlar. Yapılan uygulamaya göre uygun hassasiyette pulse sayısı uygun encoder seçilir.
Sinyal Oluşturucu Encoder Neden Kullanılır?
Encoder’den alınan sinyaller ile isterseniz motorunun hızını (rpm/dakika) olarak hassas olarak yönetebilirsiniz. İsterseniz motora kusursuz nokta duruşlarını yaptırabilirsiniz. Genellikle motorunun çalışma hızının veya durma hassasiyetinin büyük öneme sahip olduğu tekstil makineleri, enjeksiyon makineleri, metal işleme makineleri gibi sistemlerde encoder kullanılır. Makine üreticileri servo motorların neredeyse tamamında encoder kullanmayı tercih etmekle birlikte asenkron ve dc motorlarda çok fazla tercih etmemektedirler.
Encoder Çeşitleri
Farklı birçok encoder sinyal üretici teknolojisi bulunmaktadır. Ve bu teknolojilere göre birçok encoder türü ve markası bulunmakdır. Encoder tiplerini şu ana başlıklar altında toplayabiliriz .
- Döner (Döngüsel – Rotasyonel) Encoder
- Lineer (Doğrusal) Encoder
- Kapasitif Doğrusal Encoder
Bu sinyal oluşturucu türlerini alt gruplara ayırmamız gerekirse:
Döner (Döngüsel – Rotasyonel) Encoder
- Mutlak Encoder
- Artımlı Kodlayıcılar
Lineer (Doğrusal) Encoder Çeşitleri
- Optik Encoder
- Manyetik Encoder
- Mekanik Encoder
- Dirençli Encoder
Kapasitif Doğrusal Kodlayıcılar
- Endüktif Doğrusal Kodlayıcılar
- Girdap Akımı Türü Dijital Encoder
Encoder Kullanım Alanları
- Otomasyon sistemleri
- Cnc tezgahları
- Endüstriyel makineler
- Balans ve ölçek gerektiren sistemler
Bunlar kendi içerisinde gruplara ayrılsa dahi başlıca kullanım alanları bu şekilde karşımıza çıkmaktadır.
Encoder Ayarı Nasıl Yapılır?
Encoder ayarları için öncelikli olarak hassas bir çalışma yapıldığının bilinmesi gerekir. Hassas bir şekilde bu ayarlarının yapılabilmesi için yapmanız gerekenler: Öncelikli olarak rotorun bulunduğu konum noktasında bilgi sahibi olunması gerekir. Bu işlem sizi olası yanlış hareketlere karşı korur. Rotorun konumu öğrenildikten sonra ise rotor çalıştırılır. Dönen rotor ile birlikte Encoderin ne kadar ve ne sıklıkla sinyal gönderdiği kontrol edilir. Bu noktada artık analizler yapılması gerekir. Analizlerde rotorda bulunan stator kısmında oluşan enerji analiz edilir. Bununla birlikte Encoder tarafından alınan sinyaller karşılaştırılır. Bu noktadan sonra işaretlerin belirlenen yerlere gelmesi sağlanır ve Encoder ayar işlemi tamamlanır. Encoderin sağlam bir şekilde çalıştığından emin olduktan sonra ise yapılması gereken şey onu mühürlemektir. Böylelikle motor çalıştırken ortamda oluşan vibrasyon vb. sebepleri ayarlanan encoder ayarının / motor açısının bozulmaması sağlanır ve sistem komple toplanır. Görüldüğü üzere oldukça hassasiyet gerektiren bir iş olan encoder ayarlamasında işi yapan ustanın büyük bir önemi bulunmaktadır. Bu işte tecrübeli olması ve rotor hakkında da bilgi sahibi olması şarttır. Aksi takdirde yapılacak olan işlem daha fazla zarar vermekten öteye geçmez. Son olarak ise Encoder ayarı noktasında motorun yapısının da önemi büyüktür. Piyasada birbirinden çok farklı motor sistemleri bulunmakta ve her birisinin ayarlaması da farklılık göstermektedir.
Firmamızda encoder ayarları bilgisayar ile kusursuz olarak yapılma ve test edilmektedir.
Piyasada en çok kullanılan encoderlar: Resolver, Sin-Cos, incremental encoder