Asenkron Motor Nasıl Tamir Edilir?
Motor sınıfları içerisinde basit yapıları ile dikkat çeken Asenkron motorlar; fazla bakım gerektirmeme ve maliyetlerinin ucuz olması yönünden oldukça avantajlıdır. Çalışma düzeni olarak da istenenden daha fazla süreler boyunca statik olarak çalışabilmesi bu motorları tercih edilir kılmaktadır. Asenkron motor tamiri ile ilgili bilgiler vereceğimiz yazımızda 1 fazlı ve 3 fazlı Asenkron motor arızaları konularına da değineceğiz.
Asenkron olarak kullanılan motorların ne kadar büyük bir alanda kullanıldığının net olarak anlaşılabilmesi şu bilgi yeterlidir. Türkiye genelinde kullanılan elektriğin %36’sı bu motorlardan geçmektedir. Sanayi alanında baktığımızda ise sanayi sektöründe kullanılan elektriğin ise %70’i yine bu motorlardan geçmektedir. Bu denli büyük bir kullanım alanına sahip olan motorlarda da zaman içerisinde arıza görülmesi de son derece normaldir.
Asenkron Motor Arızaları
Asenkron motor tamiri yapmak için öncelikli olarak arıza kaynağını bilmek gerekir. İstatistiki verilere göre bu motorlarda arızalar en çok şu bölgelerde meydana gelmektedir.
- Rulman
- Sargı
- Rotor
Motor ustalarının baktıkları ilk yerler buralardır. Ancak bunlarda bir arıza olmaması durumunda pastanın diğer %20’lik dilimini oluşturan arızalara yönelmek tercih edilir.
• Asenkron Motorlarda Elektriksel Arızalar
Asenkron motorlarda bu tür arızalanmalar genellikle kendisini mekanik arızalanmadan sonra göstermektedir. Yani mekanik olarak arızalı bir şekilde çalıştırılan motorlarda bu tür arızalanmalar görülebilmektedir. Asenkron motorlarda elektriksel arızalar sebepleri şu şekildedir:
-
- Stator Arızaları
- Rotor Arızaları
Bu arızalar sonrasında motor tekrar eski haline dönerek çalışmasına devam etmektedir.
• Asenkron Motorlarda Mekanik Arızalar
Asenkron motor tamiri konusunda karşımıza çıkan en önemli arızalardan bir tanesi de mekanik arızalardır. Motoru oluşturan Asenkron motor mili, gövde, muhafaza taşı, pervane ve kapaklar, yataklar ve aktarma organlarında oluşan hatalar bu grupta incelenmektedir. Bu arızalar içerisinden en çok karşımıza çıkan ise rulman arızalarıdır.
Rulman içerisinde iç bilezik ve dış bilezik gibi parçalar bulunduğundan dolayı motorun ana yapısını oluşturan önemli bir parçadır. Arızanın tamiri zor olmakla birlikte genellikle değişim seçeneği devreye girmektedir.
• Diğer Arızalar
Asenkron motorlarda elektriksel ve mekanik arızalar dışında diğer arıza grupları da bulunmaktadır. Bunların tespiti daha zor olsa da onarımı basittir. Bu arıza çeşitleri:
-
- Eksenden kaçıklık
- Aktarma organlarındaki arızalar
- Motor kapağındaki arızalar
- Motor milindeki arızalar olarak gösterilebilir.
Buradaki arızalar tespit edildiği andan itibaren düzeltilmek suretiyle giderilebilmektedir.
Asenkron Motor Tamiri ve Sarımı
Servo motorlar tarafından gerçekleştirilen bu işlemler ilerleme ve gerileme hareketleri ile kontrol sağlanması konusunda özel tezgahlarda yapılmaktadır. Özellikle sarım konusunda oldukça titiz bir çalışma gerektiren bu işlemler kimi zaman el ile kimi zamansa makineler yardımıyla yapılabilmektedir.
-
- 1 Fazla Asenkron Motor Arızaları: Bu tamir çeşidinde kondansatörün güç kaybetmesi, Kondansatör ile yardımcı sargı arasında bulunan paletin görev yapmaması, ana sargı ve yardımcı sargı arasındaki problemler bulunur. Genel olarak bu kontroller yapıldıktan sonra motordaki arıza tespit edilip tamir yapılır. 1 fazlı asenkron motor sarımı ile birlikte tüm kontroller yapılarak tamamlanır.
- 3 Fazla Asenkron Motor Arızaları: 3 fazlı motordaki arıza nedenlerine baktığımızda karşımıza motorun farklı bir gerilim değerinde çalıştırılması, dengesiz besleme gerilimi uygulanması, besleme kısmındaki harmonik bozukluklardır.Tüm bunlar kontrol edildikten sonra artık motorun tamir işlemi gerçekleştirilir.
Motordaki Arıza Başlangıç Noktaları
Motorlarda arızalar birden bire ortaya çıkmaz. Bunun yerine eğer dikkatli dinlenirse motor kendisindeki arızayı yavaş yavaş dışa vurur. Erken tespiti halinde küçük dokunuşlar ile bu arızaların giderilmesi mümkündür. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi bu arızaların tamamı iş işten geçtikten sonra yani motor kendisini kapattıktan sonra tespit edilmektedir.
Motordaki arızaların başlama noktaları şunlardır:
- Rulman arızaları
- İzolasyon arızaları
- Eksen kaçıkları
- Kayış ve kasnak arızaları
- Yukarıdaki konularda ufak bir şüpheniz varsa motoru hemen ustasına göstermelisiniz. Böylelikle Asenkron motor tamiri daha ekonomik bir hal ile karşınıza çıkacaktır.